Προορισμοί

Η Κωνσταντινούπολη, σύγχρονη ονομασία Ιστάνμπουλ (τουρκ. İstanbul), είναι η μεγαλύτερη πόλη της Τουρκίας, αποτελώντας το οικονομικό, πολιτιστικό και ιστορικό κέντρο της χώρας. Η Κωνσταντινούπολη είναι διηπειρωτική πόλη στην Ευρασία, με το ιστορικό και εμπορικό κέντρο να βρίσκεται στην ευρωπαϊκή πλευρά και περίπου το ένα τρίτο του πληθυσμού να ζει στην ασιατική πλευρά της Ευρασίας. Με πληθυσμό 14,38 εκατομμύρια κατοίκους, η πόλη αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους αστικούς οικισμούς στην Ευρώπη και ο μεγαλύτερος στη Μέση Ανατολή καθώς και μία από τις μεγαλύτερες πόλεις του κόσμου.^[2] Η πόλη βρίσκεται εντός των ορίων του ομώνυμου μητροπολιτικού δήμου.

Η Κωνσταντινούπολη είναι κτισμένη στη θέση της αρχαίας ελληνικής πόλης Βυζάντιο, που ονομάστηκε έτσι από τον Βύζαντα των Μεγάρων, ο οποίος την ίδρυσε κατά το έτος 667 π.Χ.. Από το 330, στα χρόνια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας ονομάστηκε Κωνσταντινούπολις, διατήρησε την ονομασία της και μετά την κατάκτησή της από τους Τούρκους στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, μέχρι τα χρόνια της Τουρκικής Δημοκρατίας. Είναι κτισμένη στις δύο πλευρές του Κερατίου Κόλπου (τουρκ. Haliç) στη νότια είσοδο του στενού πορθμού του Βοσπόρου, που με μήκος περίπου 35 χλμ. συνδέει τη Μαύρη Θάλασσα (τουρκ. Karadeniz) στον βορρά με τη θάλασσα του Μαρμαρά στον νότο. Αποτελεί κατά αυτό τον τρόπο τη μοναδική πόλη στον κόσμο που βρίσκεται σε δύο ηπείρους, την Ευρώπη(Ανατολική Θράκη) και την Ασία^[3]. Η σύγχρονη πόλη χωρίζεται σε τρεις κύριες ζώνες που περιλαμβάνουν την παλαιά Κωνσταντινούπολη (τουρκ. Eminönü και Fatih), την περιοχή του Μπέηογλου (τουρκ. Beyoğlu) με τη συνοικία του Γαλατά και τον ομώνυμο πύργο, καθώς και το Σκούταρι (τουρκ. Üsküdar) μαζί με άλλα προάστια που βρίσκονται στην απέναντι ασιατική πλευρά του Βοσπόρου.

Στη μακραίωνη ιστορία της υπήρξε πρωτεύουσα τριών διαδοχικών αυτοκρατοριών: της Ρωμαϊκής, της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας (324 -1453), της βραχύβιας Λατινικής (1204-1261) και της Οθωμανικής (1453-1922) με συνέπεια την ανάδειξη πολιτισμών σε μια σύμμεικτη σήμερα παρουσία. Ως πρωτεύουσα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας υπήρξε κέντρο του ελληνικού στοιχείου για περισσότερο από χίλια χρόνια. Οι ιστορικές περιοχές της πόλης, με σημαντικά μνημεία, ανήκουν από το 1985 στον κατάλογο μνημείων παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO^[4]. Στα σημαντικότερα αξιοθέατα της πόλης ανήκουν η Αγία Σοφία, το Επταπύργιο και τα βυζαντινά τείχη, ο ναός και η πηγή της Ζωοδόχου Πηγής, το κτίριο του Πατριαρχείου, το Φανάρι καθώς και το ανάκτορο Τοπ Καπί, το τζαμί του Σουλεϊμάν και το τζαμί του Σουλτάνου Αχμέτ («Μπλε τζαμί»).

Επί της παλαιάς πόλης και της περιοχής Εμινονού (τουρκ. Eminönü) βρίσκεται το πολυτελέστατο ανάκτορο Τοπ Καπί, που υπήρξε επίσημη κατοικία σουλτάνων της οθωμανικής αυτοκρατορίας. Βορειότερα βρίσκεται το Αρχαιολογικό Μουσείο και ανατολικά το Τσινιλί Κιοσκ που στεγάζει σήμερα μουσείο κεραμικής.

Σε μικρή απόσταση από το Τοπ Καπί δεσπόζει η Αγία Σοφία (τουρ. Ayasofya Müzesi) με τους τέσσερεις μιναρέδες, δίπλα από την περιοχή του παλαιού ιπποδρόμου της Κωνσταντινούπολης (At Meydanı) που σήμερα αποτελεί δημόσιο πάρκο και ονομάζεται επίσης πλατεία Σουλτάν Αχμέτ. Στον χώρο ξεχωρίζουν ο οβελίσκος του Θεοδόσιου Α´ και ο οβελίσκος του Κωνσταντίνου Ζ´, καθώς και η Στήλη των Όφεων. Στη βόρεια είσοδο του ιπποδρόμου είναι κτισμένο το λεγόμενο Γερμανικό Συντριβάνι, με στοιχεία νεοβυζαντινής αρχιτεκτονικής, που υπήρξε έργο της γερμανικής κυβέρνησης για τον εορτασμό της επίσκεψης του αυτοκράτορα Βίλχελμ Β' στην πόλη. Έναντι του συντριβανιού, και νοτιοδυτικά της Αγίας Σοφίας, βρίσκεται το τζαμί του Σουλτάνου Αχμέτ, κοινώς γνωστό ως Μπλε Τζαμί, που συγκαταλέγεται στα αριστουργήματα της ισλαμικής αρχιτεκτονικής. Οικοδομήθηκε το 1610 από τον Σουλτάν Αχμέτ τον Α΄, και για την κατασκευή του ξοδεύτηκαν τόσο πολλά χρήματα, που ο Αχμέτ κατέφυγε μετά σε βαριά φορολόγηση του λαού για να ξαναγεμίσει το κρατικό ταμείο. Είχε ασχοληθεί προσωπικά με το οκοδόμημα και πήγαινε κάθε Παρασκευή και πλήρωνε τους εργάτες. Τα πιο πολύτιμα υλικά για το τέμενος μεταφέρθηκαν εκεί από τη λεηλατημένη Αλεξάνδρεια της Τρωάδας. Εκεί οι Τούρκοι ύψωσαν το 1828 τη νέα σημαία τους συμβολικά, για να επισφραγίσουν την κατάργηση της παντοδυναμίας των Γενιτσάρων.

Στο Τσεμπερλί Τας υπάρχει η κεκαυμένη στήλη. Αυτή αποτελείται από οκτώ μεγάλα τεμάχια λίθων από πορφυρίτη και είχε ύψος 40 μέτρων. Είχε πρωτοαφιερωθεί στους Δελφούς και επάνω έφερε άγαλμα του Απόλλωνα, όμως μεταφέρθηκε στη Ρώμη κι από εκεί στην Κωνσταντινούπολη. Επάνω της τοποθετήθηκε άγαλμα του Μεγάλου Κωνσνταντίνου που καταστράφηκε από κεραυνό την εποχή του Αλεξιου του Κομνηνού.

Σημαντικό αξιοθέατο είναι επίσης το τέμενος του Σουλεϊμάν, αφιερωμένο στον Σουλεϊμάν Α' τον Μεγαλοπρεπή. Χτίστηκε στο διάστημα 1550-1557 και θεωείται αριστουργημα του τότε σημαντικού αρχιτέκτονα Σινάν. Τα υλικά για αυτό είχαν μεταφερθεί από την Ελλάδα και την Αίγυπτο. Οι κίονες και μεγάλο μέρος του υλικού πάρθηκαν από το ναό της Αγίας Ευφημίας στη Χαλκηδόνα και από το Παλιό Παλάτι.

Βόρεια της Αγίας Σοφίας συναντάται ο ναός της Αγίας Ειρήνης, με τυπικά χαρακτηριστικά ρωμαϊκής βασιλικής, που λειτουργεί επίσης ως μουσείο. Χτίστηκε απο τον Μεγάλο Κωνσνταντίνο στην θέση παλιού αρχαίου ναού που ήταν αφιερωμένος στη θεά Ειρήνη και αρχικά ο χριστιανικός ναός αφιερώθηκε "στην του Θεού Ειρήνη" και όχι στην Αγία Ειρήνη (μεγαλομάρτυς) που μαρτύρησε πιθανόν στην Περσία ίσως το 315). Η εκκλησία για κάποια χρόνια λειτούργησε ως Πατριαρχείο. Εκεί έγινε το 482 μ.Χ. η Β΄ Οικουμενική Σύνοδος. Η εκκλησία ήταν μεταξύ των κτισμάτων που πυρπολήθηκαν κατά τη Στάση του Νίκα το 532. μ.Χ. και ξανακτίσθηκε από τον Ιουστινιανό. Μετά την κατάληψη της Πόλης από τα οθωμανικά στρατεύματα ο ναός μετεβλήθη σε οπλαποθήκη και μετά λειτούργσε ως μουσείο, διακοσμημένο με ξίφη γενιτσάρων. Στη συνέχεια αυτά μεταφέρθηκαν στην Άγκυρα και από εκεί στο Μέγαρο Αθλητισμού.

Άξια αναφοράς είναι επίσης τα κάστρα κατά μήκος του Βοσπόρου, όπου κυριαρχούν το Ρούμελι Χισάρ στην ευρωπαϊκή Τουρκία, και το Κάστρο της Ανατολίας ή Ανάντολου Χισάρ στην ασιατική ακτή.

Επίσης έχουν ενδιαφέρον τα παράλια τείχη (απο την πύλη του Επταπυργίου μέχρι το Σαράι Μπουρνού) καθώς και τα χερσαία τείχη.

Στο Μπαλουκλή αξίζει κανείς να επισκεφθεί επισης την εκκλησία της Ζωοδόχου Πηγής που το νερό της θωείρείται θαυματουργό, όπου ήταν έθιμο ο αυτοκράτορας να γνωρίζει τη μέλλουσα βασίλισσα.

Στη συνοικία Εντιρνέ Καπού (τουρκ. Edirnekapı), σε απόσταση περίπου 150 μ. από το Θεοδοσιανό τείχος, βρίσκεται η Μονή της Χώρας (Καριγιέ Τζαμί), που ανήκει στα σημαντικότερα μνημεία βυζαντινής τέχνης, της μέσης και ύστερης περιόδου της. Άλλοι αξιοσημείωτοι ναοί είναι η Μονή Παμμακάριστου (Φετιγιέ Τζαμί - σήμερα μέρος του μνημείου είναι και μουσείο με σημαντικά ψηφιδωτά), πλησίον του Οικουμενικού Πατριαρχείου, και η Μονή των Αγίων Σεργίου και Βάκχου(Κιουτσούκ Αγιασοφιά Τζαμί). Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν επίσης οι δύο αγορές: η αιγυπτιακή Μισίρ τσαρσί (τουρκ. Mısır Çarşısı) και η σκεπαστή Καπαλί τσαρσί (τουρκ. Kapalıçarşı) που με έκταση περίπου 200.000 τετραγωνικών μέτρων αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες αγορές του κόσμου^[100].

Σημαντικά αξιοθέατα συναντώνται επίσης στη μοντέρνα πόλη, που οριοθετείται από την περιοχή του Μπέηογλου (παλαιά συνοικία Πέρα). Η γέφυρα του Γαλατά συνδέει την περιοχή αυτή με την παλαιά πόλη, ενώ στη συνοικία του Γαλατά δεσπόζει ο ομώνυμος πύργος (τουρκ. Galata Kulesi), ύψους περίπου 70 μέτρων. Επίκεντρο της μοντέρνας πόλης είναι η πλατεία Ταξίμ, ή Πλατεία Ανεξαρτησίας, που αποτελεί συγκοινωνιακό κόμβο με πολυάριθμα κέντρα διασκέδασης. Στη συνοικία Χαρμιγιέ (τουρκ. Harbiye), σε σχετικά μικρή απόσταση από την πλατεία Ταξίμ, βρίσκεται το Στρατιωτικό Μουσείο (τουρκ. Askeri Müze), με εκθέματα από όλες τις περιόδους της στρατιωτικής ιστορίας της Τουρκίας. Στην περιοχή Μπέιογλου βρίσκεται το σύμπλεγμα του Κιλίτς Αλί Πασά (τουρκ. Kılıç Ali Paşa Külliyesi), που περιλαμβάνει τζαμί, μεντρεσέ, χαμάμ, μικρό μαυσωλείο και συντριβάνι, χτισμένο κατ' εντολή του Κιλίτζ Αλή Πασά. Σημαντικότερο ίσως αξιοθέατο της περιοχής είναι το παλάτι Ντολμάμπαχτσε, μαζί με το ομώνυμο τζαμί και τον μπαρόκ ρυθμού Πύργο του Ρολογιού. Αξιόλογα ανάκτορα είναι επίσης το Μπεηλέρμπεη, στην ομώνυμη συνοικία, και το Κιουτσιουκσού στη συνοικία Μπεϊκόζ, που βρίσκονται επί της ασιατικής πλευράς του Βοσπόρου, όπως και τα παλάτια Γιλντίζ, στην περιοχή Μπεσικτάς, και Σιραγάν, μεταξύ της Μπεσικτάς και της συνοικίας Ορτάκιοϊ.